- Yatçılık Mesleğinin Sırları
- Yata Gelen Misafirler
- Mavi Yolculuk Misafirlerine Tavsiyeler
- Yat Sezonu Başlarken
- Yat Sahibi ve Kaptanın Uyumu
- Yat Sahiplerine Tavsiyeler
- Yat Kaptanlarına Tavsiyeler
- Kaptan Seçmenin Önemi
- Yat Misafirlerine Tavsiyeler
- Denizcilere Tavsiyeler
- Yat Kaptanlarının Ekonomi ve Yat Sektörüne Katkıları
- Kaptanlar ve VIP Misafirler
- Yatlarda Yolculara Verilecek Görev ve Tavsiyeler
- Yatlarda Personel ve Görevleri
- Yatınız ve Personeliniz
- Denizci Nasıl Olmalıdır
- Yat Kaptanları ve Yeterlilikleri
- Motor Yatlarda Kaptan Olmak
- Motor Yatlarda Personel Donanımı
- Yat Kaptanları ve Ticari Kaptanlar Arasındaki Farklar
- Yatlarda Hostes ve Görevleri
- Yat Aşçısından Beklenenler
- Türk Gemi Adamı Ehliyetleri ve Denkliği
- Ayın Kaptanı Adem Temiz
- Kaptan’ın Gör Dediği
- Akasia Yachting
- Kaptanın Yeri ve Değeri
- MCA, IYT ve RYA Ehliyetlerin Önemi
- Yatlarda Makinist ve Görevleri
- Yat Sahibi ile Kaptanın Uyumu
- Yatlarda Kabin Görevlisi
- Kiralık Yatlar ve Mürettebatın Görevleri
- Yat Türleri
- Rotalar
- Teknik Konular
- Yat Eksperti
- Yavuz Kaptan
- İletişim
Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Yazılarımızın bir yerlerinde yelkeni bilmeyen tam olarak denizci sayılmaz demiştik. bunu yeniden tekrar ediyor ve denizcilerimize yelken ve ilgili konularla bilgi sahibi olmalarını ve arma yani donamdan yelkene kadar gereken tüm konularda en azından bilgi sahibi olmalarını tavsiye ediyoruz. Fırsat bulduklarında da bu açıklarını kapatarak yelkenle seyri hem öğrenip hem de denizciliği bu yönde geliştirmelerini isteriz. Ülkemiz ağaç yelkenliler yada guletler açısından dünyanın en zengin ülkesi olarak görünmesine rağmen bir yelkenci gözü ile bakıldığında bunca direk yelkenli ve armaya rağmen doğru donamın yapıldığı çok az yatın bulunduğunu yapılan donamların hemen hepsinin temelden yanlış olduğu görmek hiçte zor değildir. Çok gariptir denizciler daima komşu yatlardan kendilerine lazım olan modelleri seçerler ve taklit ederler. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Ama nedense arma konusunda çok ilginç ve güzel örnekler olduğu halde bunu öğrenmez ve doğrusunu yapmaya çalışmazlar. yabancı ülkelerden gelen yüzlerce örnek burunlarının ucundan geçtiği halde onca para ve zaman harcadıkları donamlarını yanlış yaparlar. Bu da armadan anlayanın uzaktan da olsa gözüne batar ve o güzelim yatların siluetini de belirgin şekilde bozar. hatta her şeyi ve denizcileri ile profesyonel görünen denizcilerinde arma ve yelken konusunda bir şey bilmediğine karar verilir. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Bu yüzden denizci yelkeni armayı ve meslek inceliklerini bilmeli hatta konuşma dili olarak bunları doğru telafuz ederek öğrenip konuşmalı ve yeni gelenlere de örnek olmalıdır. Yıllarca denizlerde çalışarak hatta yelken basarak seyir eden nice kaptan ve denizcilerin denizcilik jargonunu bilmedikleri her yöreye ve kendilerine göre isim verdikleri ve bu bilgilerin ve verilen isimlerinde kendi yörelerinin dışında işe yaramadığı ve denizciyi yanlış tanımalarına yada bilmediğini sanmalarına sebep olmuştur. işte bu sebepten denizcinin kullandığı yatın her bölümünü geçmişte ve bugün bilinen şekli ile öğrenmesi gerektiğini ve gelecek kuşaklara da bu şekli ile öğretmeleri gerektiğini tavsiye ederiz. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Bu konu ile ilgili birkaç kitap ve onların açıkladığı kadarı ile armanın nasıl yapılması gerektiği hususunda bilgilerin olduğunu isteyenin bu kaynaklardan faydalanabileceğini ve bu bilgileri doğru kullanarak doğru armalı yatlara kaptanlık yapmalarını diliyoruz. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Ancak burada kısaca ve ana hatları ile bir kez daha açıklamaya çalışarak yardımcı olmaya çalışacağız.
Öncelikle yelken basacak yatlara temelden sağlamlık ve dirençli bir başlangıç tavsiye ederiz. Bu yatın yapım aşamasında özellikle çarmık ayaklarının geldiği yerlere destekli postalar koyarak veya hemen postaların yanlarına I profilden kardeşler koyarak ve özellikle kemerelerin tek parça ve mutlaka kardeşli olmalarına dikkat etmelidir. Yat bitmeden önce çarmıklar yerlerine alıştırılarak uzun cıvatalarla iç taraftan posta üstlerinden sağlam ve vibrasyondan tekrar açılmayacak gibi teflonlu somunlarla veya kontra somun yapılarak sıkılmalıdır. Özellikle yelken basıldığında ıstıralya ve çarmıklara zarar vermemesi içindir. yelkenin gücünden oluşan bu basınç ve kuvvet eğer postalar ile iyi desteklenmemiş ise zamanla küpeşte ve bordoların formunu da bozabilir bu sebepten yatın yapımı sırasında gereken sağlamlık mutlaka sağlanmalıdır. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Direkler çeşitli malzemelerden yapılabilir bunlar ahşap, sac, alüminyum yada karbon kevlar direkler olabiliyor, bizim tavsiyemiz alüminyum üzerinedir ama maliyetli oluşları yüzünden genelde sac direkleri tercih ediyorlar ve bizde tavsiye ediyoruz saçtan bükülerek yapılan bu direkler çok dayanıklı ve sağlamdır. tek kusurları ağırlıklarıdır ama buna rağmen maliyetlerindeki ucuzluk sebebi ile tercih ediliyorlar. Ahşap direkler görünüşlerindeki başlangıç güzelliğine rağmen hem ağırlıkları hem de bakımlarındaki zorluk nedeni ile son zamanlarda nerede ise terk edilmiş ve masum ladin ağaçları da böylece kurtulmuştur. Direkler en tepe tarafından başlayarak adlandırılacak olursa üst taraf cunda olarak adlandırılır cunda sağlam ve kalın krom malzemeden yapılır hem ıstıralyaları kilit yada norsmenleri tutan mapalar ve içerisinden geçen dört adet makaranın bulunduğu bir başlıktır ve denizci dilindeki adı cunda dır içindeki makaralar başlı kıçlı ve ikisi de direk içinden kontrol edilecek şekilde yan yana konulur ve bu makaralar her zaman gereklidir. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Cundanın üst tarafında içine su almayan ama havalanmayı sağlayan bir boru kaynatılır ve hemen yanında rüzgar gülü ve anten için ayaklar ve direk tepesinde olabilen silyon feneri için bir kablo donamı gereklidir hemen aşağı doğru gurcata nın yukarısında baş üstü güverte aydınlanma için bir projektör yeri bulunmasında yarar vardır.
Gurcatalar direk uzunluğu eğer direk ıskaçası güverte üstü ise ikiye üçe dörde gerekirse beşe bölünerek yapılır. ama eğer direk üst omurgaya kadar iniyorsa güverte hizasından yukarıya kadar direk uzunluğuna göre eşit aralıklarla bölünerek yapılır ve gurcatalar bu yerlere sabitlenir ancak bu sabitleme sağlam olduğuna rağmen sökülüp takılabilir olmalıdır mobil olması bakım ve taşımalarda kolaylık sağlar. gurcataların en dış taraflarında delikler olmalı ve ıstıralya tek parça halinde cunda dan ıstıralyaya kadar inmelidir. yani her üst gurcatadan alt gurcataya tel norsmen ya da liftin kullanılmaz bu uzaktan elektrik trafosu gibi görünen ve sağlamlıkla alakası olmayan ve çok gereksiz ve pahalı bir donamdır ve armadorun işten anlamadığını gösterir ve çok zaiyatlıdır ve pahalıya mal olur. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Civadra ya da baston tabir edilen bodoslamadan ileriye doğru uzanan çıkıntıların yeni versiyon teknelerde yatı güzel göstermesinin dışında hiçbir faydası yoktur hatta ana ıstıralyanın baston cundasına bağlanması yüzünden gereksiz yere cenova acısı genişletilerek pupa ve apaz yelken için gereken rüzgarı kaçırarak yelkenin işe yaramaz hale getirmesine ve orsa seyrinde hiç işe yaramamasına sebep oluyor. Bu nedenle ana ıstıralya mümkün olduğu kadar bodoslamaya yakın olmalıdır ve oluşan dar cenova acısı yelkende daha verimli olmaktadır. bu arada flok ıstıralyasının mümkün olduğu kadar sağlam yapılması çok önemlidir çünkü bu istralya gereğinde fırtına floğunu kullanmak için gerekecektir geriye doğru davlumbaz yada kamara önü dediğimiz yere flok iskotasını hareketlendirmek için ve iskotayı ıstıralya hizasında tutmak için bir hareketli ray sistemi konursa yatımız gerektiğinde orsaya daha fazla ve yakın gidecektir. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Gurcatalar üst gurcatadan aşağı doğru kısadan uzuna göre çarmıklara iner ve dik bir açı ile bağlanır yani ıstıralyaların güverte geçişlerinde mani olacak şekilde konulması doğru değildir. Eğer ikinci direk konulacak ise yeri. Yatın boyu baştan kıça üç eşit parçaya bölünerek bulunur ama kabin içi bölmeler dikkate alınmadı ise direk ıskaçasının salonun şekline göre yapılması halinde direk tabanı güverte üstü ıskaçaya oturtulur ve bana göre daha emniyetli bir usuldür. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Direkler yerlerine oturtulurken ıstıralyaların kesilmiş ve hazırlanmış olması gerekir pek çok armador hesaplamalardan anlamadıkları için yaklaşık olarak ve kısa kalmamak için ıstıralyaları uzunca keserler arma bittiğinde kesilen teller ufak bir yatı donatacak kadar zaiyatlı olabilmektedir bu sebeple armador tellerin hesabını iyi yapmalı ve zaiyatı en makul şekle getirmelidir. Eskiden kullanılan ıstıralya telleri galvanizden oluyordu halen pek çok kaptan bu telleri kullanıyor ama artık krom tellerin ucuzlaması ve kolay bulunması yüzünden krom ıstıralyalar tercih ediliyor hem dayanıklı hem de paslanmaması yüzünden tercih ediliyorlar arma yapılırken en çok dikkat edilecek hususların başında kesilen tel uçlarına yerleştirilen ve norsmenlerin içinde kalan yüksüklerdir. iyi uygulanmadıkları takdirde zorlandıklarında carmık telleri norsmenden kurtulabiliyorlar. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Her iki direk arasına konulan karanfil ıstıralyası bazı kaptanlara göre gerekmiyor olabilir ama ben ısrarla armayı bütünlediğine inanıyorum çünkü bodoslamadan alınan mistaço mapasından cıvadraya ve ordan direk cundasına giden ıstıralya, karanfil ıstıralyası ile arka direğe destek olarak, arka direğe binen pasarella ve matafora gibi yükleri taşımak zorunda olan mizana direği ne büyük destek olur, ve armayı bütünler. zararı yoktur. Gerekirse grandi direği ile mizananın arasına grandi nin ıskaçasına yakın yerden mizana cundasına çekilecek bir velena ıstıralyası fırışka rüzgarlarda veya orsa seyirlerinde yelken takıldığı taktirde çok faydalı olacaktır. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Genellikle guletlerde mizana bumbası, gölgelik maçası olarak kullanıldığından mizana yelken pek kullanılmıyor bu ancak yarış durumlarında olmaktadır. Bu sebepten velena yelkeni özellikle tavsiye ediyoruz. Spinnaker ya da balon yelken kullanmak isteyenler isterlerse çift ana ıstıralya kullanabilirler bu pupa seyrinde ayı bacağı tabir ettiğimiz bir usul olup çok kullanışlıdır ama balon yelken yaptırabilenler için daha kolaydır çünkü balon yelken veya spinnaker ince olduğu için yer kaplamaz ama sert havalarda da tavsiye edilmez. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı
Pek cok yatçının belkide gerekli görmediği fırtına floğu küçük olması nedeni ile en olmadık zamanlarda işe yarayabilir sert havalarda yelken kullanmanın güçlüğünü kaptanlar bilir ama bu ufak yelken o sert havalarda çok faydalıdır hem yatın dengesini sağladığı gibi hem de ağır denizlerde rotanızı abramanızı ve gideceğiniz yere selametle varmanıza yardım edecektir. Çok dayanıklı kumaştan yapılmalı dakron mylar yada kevlar gibi ve çok kuvvetli halatlarla desteklenmelidir. Eh hadi bakalım rüzgarınız kolayına olsun. – Yelkenlilerde Arma veya Yelken Donanımı